woensdag 16 januari 2013

Hippe Liszt toch klassiek

De Oekraïense Valentina Lisitsa heeft naast optredens in heel veel zalen van de wereld ook een naam opgebouwd als YouTube-heldin. Haar kanaal kent vele miljoenen kijkers. Behalve een soort van hype is ze ook een serieus pianiste die afgelopen zaterdag haar naam volledig waarmaakte. Wat me vooral aansprak was een subtiel mengsel van drama en muziek. Ze pakte uit op de Steinway, speelde de hele avond zonder blad maar het was nooit aanstellerig of gemaakt, zoals haar imago van 'klaviertijgerin' suggereert.
Voor de pauze een mooie serie Schubert-liederen in een bewerking door Franz Liszt, met aan het begin een erg mooi Gute Nacht uit Winterreise en een levendige Erlkonig. Die staat ook op YouTube:


Na de pauze speelde de in Kiev opgeleide pianiste nog meer Liszt en een stukje Verdi, bewerkt door Liszt.
Ze speelt fantastisch en heeft fans, dat bleek uit de sfeer afgelopen zaterdag in de kleine zaal van de Doelen, waar ze niet wegkwam zonder wat toegiften, na een lang applaus.



zondag 13 januari 2013

Het jaar van Benjamin

Dit jaar is er veel Verdi en Wagner, de heren zouden hun tweehonderdste geboortedag vieren, maar ook Benjamin Britten word herdacht. Hij werd geboren in 1913.
In de toch rijke Britse muziekcultuur heeft Britten een eigen plaats en vond zijn vaak niet zo makkelijke muziek een groot publiek.
De opera Owen Wingrave, die hij speciaal voor de BBC-tv schreef, was nog nooit op een Nederlands podium te zien in een scenische uitvoering, maar sinds deze week is dat wel het geval. Afgelopen vrijdag was de goed bezochte première in de schouwburg van Haarlem.
Een mooie voorstelling, waar hier en daar wel iets op aan te merken viel, maar die met een uitstekend orkest en goede zangers de Nederlandse première glans gaf.
Het applaus, voor zover dat een indicatie is, was lang, welwillend maar niet echt juichend. Ik kon me daar wel in vinden.
De recensie van Owen Wingrave staat hier.

zondag 6 januari 2013

Adembenemende Einstein on the Beach


Scenefoto Einstein on the Beach (foto: Lucie Jansch)
Gisteravond naast me, op het tweede balkon van het Muziektheater, zat een gezin, althans ik neem aan dat ze zo'n soort eenheid waren. Man, vrouw, twee kinderen van een jaar of twaalf. Als ze niet snel tijdens het kwartiertje koffie dat ik nam, zijn weggelopen, hebben ze de hele voorstelling integraal gezien. Bijna 5 uur Einstein on the Beach. Muisstil en met ieder een toneelkijkertje.

Het is een veelzeggend detail in een voorstelling die ik niet snel zal vergeten. Nu al het allermooiste dat ik in 2013 denk te gaan zien? Ach, waarom niet. Einstein on the Beach is een werk dat heel lang geleden in Rotterdam en Amsterdam te zien was, niet lang na de wereldpremière in Avignon in 1976. In die tijd kwam ik in de zomer nog al eens in het zuiden van Frankrijk, misschien was ik wel in de buurt toen.
Cast en team Einstein on the Beach
Foto: ©ois
Maar die première heb ik gemist (Pierre Audi was er wel bij, als zestienjarige, vertelde hij bij de persbijeenkomst voorafgaand aan de Amsterdamse première, op 5 januari 2013). Er waren kort daarna nog voorstellingen in Rotterdam en Amsterdam, waar ik me vaag de opwinding over herinner. Het net nieuwe werk ging dat najaar nog twee keer voor een uitverkochte Met in New York voor tweemaal vierduizend mensen, en verdween daarna van het toneel voor lange tijd. Er bleef een dikke ton schuld over en componist Philip Glass werd weer taxichauffeur in New York.

Het was - op zijn Amerikaans - verplicht voor chauffeurs om hun naam te zeggen als ze een klant oppikten. Een keer, zo vertelde Glass in een interview, boog een dame zich naar hem en zei: weet u dat u dezelfde naam heeft als een hele beroemde componist?
Philip Glass
Foto: ©ois
'Einstein' is terug op het podium, het gezelschap met dansers, acteurs, zangers en The Philip Glass Ensemble maakt een wereldtour en doet deze dagen Amsterdam aan. Ik was bij de première, en hoewel niet 'in functie' kon ik dankzij een uiterst vriendelijke persmedewerker van De Nederlandse Opera toch bij de persontvangst vooraf zijn. Wat persmensen, de directie van De Nederlandse Opera stonden verzameld in de Koninginnekamer van het Muziektheater. En toen was daar ineens het hele productieteam van Einstein on the Beach: de charismatische Robert Wilson, de stijlvolle Lucinda Childs en de goedmoedige, wat bescheiden Philip Glass, inmiddels 75.
Lucinda Childs, Philip Glass, Robert Wilson
Foto: ©ois
Wilson legde uit hoe belangrijk de veranderingen zijn in deze productie in vergelijking tot de eerste op het gebied van het licht. Bij Wilson is licht essentieel, en met de nieuwe led-technieken zijn meer en andere dingen mogelijk.

En toen begon de voorstelling, of eigenlijk was hij al begonnen toen ik een minuut of tien voor aanvang de zaal binnenkwam. In de orkestbak zat Jon Gibson al te spelen op een keyboard, en om de zoveel tijd klom een koorlid van achter uit de bak naar boven.  

Zo begonnen vier en een half uur theater. Niet echt opera, want met maar 1 vocaal solostuk (dat Glass er net voor de première inschreef omdat de zangeres klaagde dat ze niet eens een echte aria te zingen kreeg), niet echt een jazzconcert, want de saxofoonsolo was weliswaar hartverscheurend mooi maar niet zo lang. Hij deed denken aan het werk van Albert Ayler, de spirituele 'geest' van de drie-eenheid Coltrane (de vader), Eric Dolphy (de zoon) en Ayler (de heilige geest). Niet echt een popconcert, als leek het soms even Pink Floyd of Deep Purple. Niet echt een dansvoorstelling, daarvoor stonden de dansers te vaak stil. Al is het aandeel van choreografe Lucinda Childs onmiskenbaar groot in deze voorstelling.
De makers van EOB in Amsterdam
 Foto: ©ois

Geen pauze, je kon vrij in en uit lopen. Met een hoekplaats is dat niet handig, maar tijdens de eerste twee uur werd er nauwelijks gelopen. Daarna ontstond er meer beweging en dat gaf wat onrust maar het hoorde wel bij de sfeer van de avond.
Door Philip Glass gesigneerd programmaboek

Zo af en toe stelde ik me voor hoe het geweest moet zijn in 1976. Hoe de zaal toen vol verbazing en verwarring moet hebben gekeken naar dit Gesamtkunstwerk dat met eindeloos repeterende teksten en muziekthema's een enorme betovering geeft. Of verveling, als je er niks mee hebt.

Als ik zou proberen het in omvang en impact haast niet onder woorden te brengen werk Einstein on the Beach te typeren, zou het zijn dat het lijkt alsof je in een museum van moderne Amerikaanse kunst bent, en dat de zaal en de werken muziek gaan maken en gaan bewegen. Andy Warhol, Richard Serra, Roy Lichtenstein, zulke kunstenaars.

Bijna vijf uur later liep ik, nog naar ademhappend, weer buiten op de gracht. Met in het hoofd een fascinerende ervaring. En bedenkend dat dit wellicht het mooiste zou zijn dat ik dit jaar ga zien. En het was pas 5 januari.

zondag 16 december 2012

Brodsky Quartet en het Rad van Fortuin

De toernee die het Brodsky Quartet in Nederland deed om het veertigjarig bestaan te vieren begon dramatisch met de diefstal van een tas met de partituren van alle veertig werken. Door een vreemd wonder kwam de tas. die door de dieven werd weggegooid, net niet in de sloot terecht maar ernaast. Een politieagent vond hem en zo had het kwartet na korte tijd zijn materiaal weer terug.
Het principe achter de serie concerten die in november/december in Nederland werd gegeven was het Rad van Fortuin. Met vier draaien aan het rad kon het publiek meedoen in het samenstellen van een verrassingsprogramma.

Zondagochtend in Delft, in theater de Veste, bleek hoe leuk dat idee was en hoe goed de informele sfeer werkte. Primarius Daniel Rowland, de enige Nederlander in het verder Britse gezelschap, legde wat dingen uit, plukte mensen uit het publiek en zo ontstond ter plekke het programma.
Veel romantiek, maar dat was toeval. Webern als opening, het tweede strijkkwartet van Borodin als hoofdelement voor de pauze en Elgars kwartet erna.

Een mooie en zeer geslaagde poging om de wat brave en statische sfeer van strijkkwartetconcerten te doorbreken. En dat zonder een enkele concessie aan de muziek en de kwaliteit.
Wheel of four tunes

zaterdag 15 december 2012

Händel in Rotterdam

Als Georg Friedrich Händel zou horen hoe de pianiste Daria van den Bercken anno 2012 zijn muziek speelt, zou hij zich omdraaien in zijn graf. Om het geluid van zijn iPod wat harder te zetten.
De moderne vleugel waarop Händels muziek klinkt geeft extra klankkleuren en diepte en die leiden gecombineerd met subtiel pedaalgebruik tot een zeer aangename vertolking. Ik stel me voor dat de oude componist zich af zou vragen: schreef ik dit?
De net verschenen cd
Daria van den Bercken heeft een eigen team waarmee ze 'Händel at the piano' organiseert en promoot. Met een net nieuwe cd, een coverstory in Klassieke Zaken en de ruimte op TEDx-Amsterdam om een talk te geven lukt die promotie uitstekend. Nog afgezien van een optreden in Pauw & Witteman.
Zaterdagavond zat de Jurriaanse Zaal van de Doelen goed vol, vrijwel even goed bezet als bij een concert van een van haar leermeesters, Menahem Pressler, een jaar of wat geleden.
Het begon met een fantastische Händel, gevolgd door tegentonen van Debussy en een sonate van Beethoven. Allemaal hyper-geconcentreerd gespeeld en allemaal helemaal uit het hoofd.
De weg is innovatief en de muziek is van hoog niveau. Daria van den Bercken gaat nog veel van zich laten horen.
Applaus in de Doelen



donderdag 13 december 2012

Antwerpse Zauberflöte

De Vlaamse Opera in Antwerpen (en Gent) heeft regelmatig interessante producties op het programma. Ik kom te weinig in het fraaie oude operahuis aan de Frankrijklei om een goed beeld te hebben van de lijnen die het operahuis uitzet, maar de eerste voorstelling die ik er zag, vorig seizoen, Die Frau ohne Schatten, was zeker de moeite waard.
De december-productie - operahuizen programmeren soms een tikje aangepast aan de tijd van het jaar en met kerst moet het dan bij voorkeur traditioneel - is Die Zauberflöte van Mozart. Net als in Amsterdam, maar die ga ik pas eind van de maand bekijken.
Regisseur David Hermann ging pittig tekeer in het verhaal en maakte wonderlijke, maar niet persé vervelende keuzes bij de modernisering.
Hier staat de recensie van die voorstelling.
Foto: Vlaamse Opera - Annemie Augustijns

zondag 11 november 2012

Ode aan de melancholie

Camille Pisarro

November

Het regent en het is november:
Weer keert het najaar en belaagt
Het hart, dat droef, maar steeds gewender,
Zijn heimelijke pijnen draagt.

En in de kamer, waar gelaten
Het daaglijks leven wordt verricht,
Schijnt uit de troosteloze straten
Een ongekleurd namiddaglicht.

De jaren gaan zoals zij gingen,
Er is allengs geen onderscheid
Meer tussen dove erinneringen
En wat geleefd wordt en verbeid.

Verloren zijn de prille wegen
Om te ontkomen aan den tijd;
Altijd november, altijd regen,
altijd dit lege hart, altijd.

J.C. Bloem
Uit: Het verlangen 1921
opgenomen in 'Verzamelde gedichten'
Copyright © 1965 Athenaeum – Polak & Van Gennep 

vrijdag 9 november 2012

Trebs was in Amsterdam


Concertgebouw 8 nov 2012
foto: (©)ois 
Het was al bijna tien jaar geleden dat ze in Amsterdam was, ze was al vaak te zien via de live-verbinding met de Met in New York maar gisteren stond ze weer zelf in het Concertgebouw: Anna Netrebko, een van de beroemdste vrouwen uit het operavak. Ontdekt door Valery Gergiev tijdens haar zangopleiding in St. Petersburg. Om geld te verdienen was ze schoonmaakster in het Mariinsky-theater in die stad. Dankzij het programma voor jonge zangers van het Mariinsky werd ze de supersopraan die ze nu is.

Bij supersterren is de neiging groot kritisch te kijken naar wat ze nou echt waard zijn op het podium en met die blik keek ik onlangs ook toen de Pathé een Opera Encore aflevering bracht van Manon. De opera van Massenet ging afgelopen mei in de Metropolitan Opera in New York. Voor de hd-camera's bleek weer eens hoe goed Trebs zingt en met welk gemak ze naar hoge registers schakelt.

Een ongegeneerde interviewaanvraag - proberen kon altijd - werd afgewezen, wat vanuit het drukke tourschema te verklaren is. De opera Iolanta raast deze weken door Europa met het Sloveens Filharmonisch Orkest en - Koor en solisten, waaronder dus Netrebko.
Netrebko in Amsterdam
foto: (©)ois 
Het was feestelijk in het Concertgebouw, de spanning van een bezoek van een grote vedette was voelbaar en -het allerbelangrijkste- de ster maakte de verwachtingen volledig waar. Prima zangers en zangeressen in de cast, een ongewoon levendige aanpak van het soms wat saaie format van een concertante uitvoering en een stralend middelpunt, La Netrebko.

Collega Kooiman schreef een ronkende maar zeer terecht lovende recensie, ik maakte aan het eind wat foto's, het was een mooie avond.

dinsdag 23 oktober 2012

Nieuwe opera van Wagemans

Zijn vorige zag ik tweemaal in het Muziektheater. Te leuk om maar een keer mee te maken. 'Legende' was een opera gebaseerd op het verhaal van Prikkebeen, met wat andere elementen erbij verwerkt.
De nieuwe Peter-Jan Wagemans ging afgelopen vrijdag in wereldpremière in het Amsterdamse Concertgebouw. Altijd wat saaier, concertant. En met dat flauwe licht dat muziekzalen op de solisten menen te moeten zetten bij klassieke muziek.

Toch was 'Andreas Weent' een zeer genietbaar werk, waarin de zware thematieken van de RAF, in Duitsland goed voor veel discussie en veel opwinding, samen met het verhaal van de aanslagen in de metro van Tokio.
Een werk waar veel over te zeggen was maar dat een mooie vuurdoop kreeg in de bekendste concertzaal van Nederland.
De recensie staat op Place de l'Opera.

zaterdag 20 oktober 2012

Nieuwe koers voor Reisopera


Een dik jaar geleden was de Mars der Beschaving, een groot protest van vooral kunstenaars en helaas wat weinig kunst-consumenten, in Rotterdam en Den Haag. Er was een grote delegatie van medewerkers van de Nationale Reisopera, herkenbaar aan hun zwarte t-shirts. Ze waren strijdbaar, maar het is ze uiteindelijk niet gelukt, de krimp van de Reisopera konden ze niet tegenhouden.
Vanaf januari gaat de Reisopera verder als kleine kern, onder leiding van de opvolger van intendant Guus Mostart, die na ruim 12 jaar met pensioen gaat. Nicolas Mansfield, begonnen als dirigent van het eigen koor van de Nationale Reisopera, wordt per 1 januari 2013 algemeen directeur.
We spraken hem, op de dag dat de laatste voorstelling van Gotterdammerung werd gegeven, in de foyer van het Wilminktheater in Enschede. De Ring cyclus kwam tot een einde, maar we spraken vooral over een nieuw begin. Mostart had ons, in het afscheidsinterview dat we met hem hadden, heel sjiek niet veel verteld over de toekomst, die liet hij voor zijn opvolger.
We waren onder de indruk van de ambitie en de toekomstgerichtheid in de plannen van Mansfield. Hier staat het interview dat we met hem hadden.

vrijdag 19 oktober 2012

Emanuel Ax Masterclass

Het was een mooie ochtend in de Jurriaanse Zaal van de Doelen. Pianist Emanuel Ax deed wat gelukkig veel musici geregeld doen: lesgeven aan jong talent. De ochtend na zijn concert in de Doelen was Ax weer helemaal helder in het begeleiden van de drie talenten, allemaal student aan Codarts. Een Turkse die de eerste Ballade van Chopin speelde, een Roemeense die, begeleid door een tweede piano, het Concert in g van Ravel speelde en een Spanjaard die een Scherzo van Chopin als oefenmateriaal inbracht.
foto:  ©ois
Maestro Ax was beminnelijk maar ook kritisch op zijn leerlingen. Kijk wat er staat, lees de aanwijzingen en realiseer je wat de componist met een aanwijzing als 'sotto voce' bedoelt. Hij demonstreerde zelf even aan de hand van Chopin hoe je de muziek kunt analyseren. Waar stelt de componist in de muziek een vraag, en waar geeft hij het antwoord?
Veel mensen in de zaal, velen gewapend met de partituren, zo heeft zo'n Masterclass voor veel meer mensen effect.
Jammer dat er wel een geluidstechnicus 2 uur lang niks zat te doen en er toch niemand op het idee was gekomen om de docent een zendertje te geven. In een van de beroemdste concertgebouwen van het land viel er daardoor veel tekst van de maestro weg. Doodjammer.

zondag 30 september 2012

Lavinia: Fantasy & Reality

Soms gaan de dingen anders dan je denkt. Ik zou op vrijdagavond in de Doelen zijn, bij een concert door het Rpho met dirigent Yannick in een programma met Gershwin en Rachmaninov. Maar er kwam een uitnodiging doorheen voor een huisconcert in de Coolhaven, op 12 hoog, met ruim uitzicht over de skyline van de Rotterdamse haven, Delft en zelfs Den Haag.
Lavinia Meijer brengt komende week haar nieuwe cd uit, gewijd aan muziek van Philip Glass. Daarna gaat ze op tournee door Nederland met het programma 'Fantasy & Reality', waarvoor het concert van vanavond een try out was.
Interessant en niet iets wat zich dagelijks voordoet, de kans om zo dicht op de muziek te zitten en de inmiddels bekende harpiste bijna te kunnen aanraken.
Huiskamerconcert Lavinia Meijer
foto: ©ois
Dat deed ik niet. Maar het omgekeerde gebeurde wel. Met haar spel, concentratie en gedreven speelsheid in het zoeken van muzikaal avontuur. Slagwerk en belletjes in het eerste stuk, met daarna een golvende Moldau van Smetana, een werk dat ik onlangs in de Doelen hoorde door een groot orkest. De versie van Lavinia Meijer was minstens zo poëtisch als die van die tientallen musici.

Grensverleggend en heel indringend was het stuk dat binnenkort in een echte première gaat, een werk dat componist Boudewijn Tarenskeen speciaal voor de harpiste schreef. Het heet 'Song' en het is gebaseerd op het verhaal van Iphigénie. De muziek en teksten, en de grenzeloze bereidheid van de harpiste om met alle middelen het verhaal tot leven te brengen waren heel indrukwekkend. Ik heb zelden iemand zo 'theatraal' op alleen een solo-instrument een verhaal zien en horen vertellen.
Binnenkort op tournee
foto: ©ois
Ze gaat door Nederland en voor wie mooie harpmuziek wil horen en voor wie avontuur en vernieuwing wil zijn die concerten niet te missen.

zaterdag 29 september 2012

Een podcast met een bariton

Het begon met een presentatie van een project op het Haags Montessori Lyceum. Leerlingen maakten een voorstelling over de opera Don Giovanni, prinses Maxima zou aanwezig zijn en ik ging erheen om verslag te doen van de middag waarop het project van de leerlingen werd afgerond.
De voorstelling was vooral leuk omdat er naast wat professionals veel leerlingen actief waren in spelen en zingen.
De opera waar het om ging, Don Giovanni van Mozart, zou na de zomer eerst in Buenos Aires worden uitgevoerd en later naar Nederland komen. Het Haagse Opera2day had het plan bedacht na goede ervaringen met een vorige productie, Cosí fan tutte, die alleen in Argentinië was gespeeld.
Schoolvoorstelling Don Giovanni met de hoofdrol op video
foto: ©ois

Niet live aanwezig, want aan het werk in Wenen, was de geplande hoofdrol voor de opera in twee landen, bariton Martijn Cornet. Ik had hem al eens gezien als walvisvaarder in 'Legende' van Wagemans bij De Nederlandse Opera en hij was de bekende blonde Haagse politicus in een DWDD mini-opera, waarvoor toen het libretto geschreven was door Adriaan van Dis. In de Rotterdamse Doelen was een versie van Don Giovanni door het Combattimento Consort de voorstelling waarmee het gebouw werd heropend na een grote verbouwing. Cornet speelde daarin Masetto, de verloofde van Zerlina.

Met hulp van zijn managementbureau en wat emails ontstond de eerste afspraak, op een zonnige middag op het terras van de Hermitage in Amsterdam. Een mooi gesprek over de droomrol en over de  Bärenreiter-editie van Don Giovanni, van een opdracht voorzien door Simon Keenlyside. Over het werken met Reinbert de Leeuw en over zijn bijdrage aan de mini-opera, waarvoor hij 's ochtends om vijf uur de buren moest storen met inzingen en repeteren.

Eind september -de opera was inmiddels in première gegaan in Buenos Aires- waren de uitvoeringen in Den Haag, in de Koninklijke Schouwburg. Op Den Haag Centraal maakte ik wat opnamen, sprak met Opera2day-leider Serge van Veggel en kreeg alle medewerking om voor en achter de schermen te kijken en mensen te spreken.

En zo werd het een podcast over de droomrol van een bariton met veel talent en met een buitengewoon sympathieke bereidheid om me mee te laten kijken in zijn werk.
Het resultaat staat op Place de l'Opera.


woensdag 22 augustus 2012

Puccini voor een breed publiek

Foto: Stadsdeel Amsterdam-Noord

Het aardige van festivals is dat ze je soms op andere plekken brengen dan je gewend bent, ver van de traditionele concertzalen en schouwburgen. 'Puccini Passionel', op de slotavond van het Amsterdamse Grachtenfestival werd opgevoerd in het theater van M-Lab.
Er viel wel wat te knorren op de productie maar met het overduidelijke enthousiasme van jonge musici en theatermakers en de keuzes voor het repertoire werd het toch een leuke avond.
Het verslag staat op Place de l'Opera

zondag 19 augustus 2012

Mooie middag aan de gracht

Het Amsterdams Grachtenfestival is de laatste jaren gegroeid en biedt tegenwoordig een enorm aanbod van concerten en optredens op allerlei locaties in Amsterdam, binnen en buiten de grachten.
Karin Strobos
foto: Keke Keukelaar
Een van de programmaonderdelen waar ik heel graag heenging was het optreden van Karin Strobos, die begeleid door Else Sterk een recital gaf in het Compagnietheater. Strobos is het stadium van het veelbelovende jonge talent nu wel voorbij, ze was de laatste jaren de getalenteerde mezzo in een aantal producties van Opera Zuid en een ‘invalster’ bij De Nederlandse Opera met een onbetwist hoge gunfactor in Der Rosenkavalier. Volgend jaar gaat ze naar Essen voor een vast engagement bij de opera daar.

Het was buiten warm, de gracht lag er mooi bij en de terassen zaten vol. Maar ik had het binnen zeer naar mijn zin bij de veelzijdigheid van Karin Strobos. Hier staat het verslag van die middag van vrijdag 17 augustus.

woensdag 8 augustus 2012

Delft Chamber Music en meer

Het Delft Chamber Music Festival valt, begin augustus, middenin de vakantie, en dat zal wel de reden zijn dat ik er nog nooit was geweest. De locatie, de sfeer en de kwaliteit van muziek en organisatie waren een aangename verrassing.
Op de overdekt binnenplaats van museum het Prinsenhof werd van 3 tot 11 augustus heel veel muziek gemaakt. Bijzonder was het concert op de eerste festivalavond. Instrumentaal, onder andere door festivaldirecteur Liza Ferschtman en cellist Sebastian Klinger en vocaal, door Robert Holl met begeleider Rudolf Jansen.
De in Rotterdam geboren Robert Holl werd in januari van dit jaar ziek en moest stoppen met de voorbereiding van zijn rol als Prins Joeri in de De legende van de onzichtbare stad Kitjesj bij De Nederlandse Opera. In Delft was hij voor het eerst weer te horen.
Het verslag van die avond staat hier op Place de l'Opera.

Judith van Wanroij en Rudolf Jansen
foto: ©ois

In Delft startten ook de gesprekken rond optredens van sopraan Judith van Wanroij. In Delft deed ze Ravel, de drie liederen van de cyclus Sheherazade en enkele weken later in Amsterdam een optreden met het Trio Peter Beets. Het waren leuke gesprekken met een enthousiaste professional die met haar jazz-avontuur prachtige muziek liet ontstaan.
De podcast van het item met Judith van Wanroij is via iTunes te downloaden of hier te beluisteren op Place de l'Opera.

woensdag 25 juli 2012

Geen jazz in het Concertgebouw

Zo kort na het North Sea Jazzfestival zat de jazz nog in mijn hoofd. Het optreden in de Robeco-serie in het Concertgebouw, midden in een totaal verregende week, was mooi, maar braaf. Sopraan Johannette Zomer en het herenkoor The Gents brachten repertoire van George Gershwin. Het was muziek op niveau, maar de jazzpolitie hoefde niet in te grijpen. Klassieke musici die jazzy gaan doen, het is wel vaker een riskante beweging. De uitvoerenden in het Concertgebouw kozen overigens vooral voor een klassieke aanpak. Ik had moeite met die keuze, omdat de verjazzte muziek van Gershwin vaak zoveel spannender is.
Aan het eind van de avond werd de nieuwe cd van deze combinatie gepresenteerd.
De recensie van het fraaie maar brave concert staat op Place de l'Opera.


woensdag 11 juli 2012

Het 37e North Sea Jazz Festival - dag 3

Hoe verleidelijk het ook is om drie dagen North Sea Jazz te doen, het is wat veel. Het lot van de bezoeker is nou eenmaal dat het aanbod vele malen groter is dan je aankan.
Dag twee sloeg ik over, met een paar hele grote namen in de programmering als Rufus Wainwright en Betty Wright. Het optreden van die laatste was wel erg speciaal, zo bleek uit de tv-uitzending van de NTR.

Zondag 8 juli 2012, dag 3: van Schubert tot Rumer

De allerleerste act van dag 3 was de big band van Artez, de kunstopleiding in Arnhem. Een -jawel-  jazzversie, geinspireerd op de cyclus Winterreise van Schubert. Net wat teveel pretentie, vond ik, mijn geduld was snel op bij de sympathieke studenten dus ik wandelde naar de Amazon, voor het plus-concert van alweer een legende. Het cliché van de jazz-legende slijt wat met al die grote namen, maar Tony Bennet is wel de verpersoonlijking van de generatie crooners als Sinatra, Crosby en Dean Martin. Bennet (1926) maakt deze zomer een intensieve tournee door Europa.
Tony Bennet op North Sea Jazz
Het concert werd geopend door dochter Antonia, die enigzins onverwacht het podium betrad. Geen zangeres die veel indruk maakte. Dat deed vader Tony wel, die na twee nummers de microfoon overnam. Hij swingde, zong, deed een dansje en bracht een heel aangenaam programma van oud en nieuw repertoire.

De weg naar de Hudson-zaal was kort en dat gaf de mogelijkheid het begin van het concert van het Brad Mehldau Trio mee te maken. Bijzonder dat de niet geringe hoeveelheid stoelen in de zaal en op de tribune stampend vol zaten met liefhebbers van de complexe pianomuziek van de in Amsterdam wonende pianist.
Door mijn eigen dommigheid zat ik flink wat tijd in de Maaszaal, op tijd voor Amos Lee. Ik had me verheugd op de leuke liedjes van de singer-songwriter die vaak uit mijn iPod schallen.
Amos Lee in de Maaszaal
Pas na een half uur begon ik me te realiseren dat ik niet bij Amos Lee had moeten zijn, maar dat die echt leuke liedjes van Jason Mraz zijn. En die was niet op North Sea Jazz. Een 'senior-moment' heet zoiets tegenwoordig.
Janelle Monae in de Nile

Het optreden van nieuwe jonge ster Janelle Monae in de Nile maakte alles goed. Ik stond behoorlijk vooraan bij de show, die met veel energie en veel takke-herrie de zaal in werd geslingerd. Het was niet zo heel veel anders dan vorig jaar, toen ik na 3 minuten al besloot dat ik fan was van miss Monae. Er kwam dit jaar geen nieuwe plaat van haar uit, maar live is ze zo leuk en zo dynamisch.
In deze korte video een fragment van de Monae-hit 'I am alive'


In alles was de overgang naar het volgende optreden mega. Van de gigantische Nile naar een kleine zaal die duidelijk op andere dagen voor congressen gebruikt wordt, de Madeira.
Benny Golson
Op het podium een Nederlands trio met Rob van Bavel (piano), Joris Teepe (bas) en John Engels (drums). Ervoor Benny Golson, niet veel minder dan een jazzlegende. Hij speelde met Art Blakey in de Jazzmessengers in de formatie die Moanin' en Blues March op de plaat zette. Moanin' zit nog ergens in mijn collectie op een Blue Note-singletje.

Golson is een eindje in de tachtig, en heeft veel gemaakt. Daar mag hij graag over vertellen. Veel vertellen. Heel veel. Ik denk dat het zijn manier is om de energie van het spelen wat te verdelen. Niet alle verhalen over zijn ervaringen in de jazz waren even spannend. Maar de dag dat hij in New York stond en daar, repeterend met andere musici, het bericht kreeg dat trompettist Clifford Brown was verongelukt, nog maar 25 jaar oud, dat is wel een bijzonder verhaal. De ode, 'I remember Clifford', die Golson later schreef is een klassieker geworden in het jazz-repertoire. Er zijn veel instrumentale versies, maar ook de vocale was een succes, er zijn onder andere uitvoeringen van Carmen, Sarah en Dinah.


Dit is een oudere opname, uit 2005, met Golson en pianist Cedar Walton

En toen was er aan het einde van de avond weer zo'n keuze. Ga ik naar Archie Shepp, die in de jaren '60 en '70 zo toonaangevend was met onder andere een beroemde lp, Blasé, op het exclusieve BYG-Aktuell-label. Maceo Parker, dat kon ook. Wel lekker maar na deze lange muziekdag wat té.

Rumer, de Britse zangeres die zoveel gemak en last heeft van het feit dat haar stem erg  lijkt op die van Karen Carpenter. Ze sloot de avond af in de Amazon. Beetje verlegen, en ze had merkbaar last van de mensen in de zaal die wegliepen of binnenkwamen. Op festivals is er veel geloop, dat zegt nooit zoveel over de kwaliteit van het optreden. Daar moet je als artiest tegenkunnen. Rumer moet dat nog leren, ze is vrij jong.
Rumer in de Amazon

Ik vind haar muziek, beetje ijl en heeeel easy, heel aangenaam om te horen. Ze zong mooie liedjes van haar eerste cd, waaronder 'Slow' en 'Aretha', haar ode aan de Amerikaanse soulzangeres.

Een hoofd vol muziek, een kop vol indrukken en hier en daar een bonkje in de hersens van de vele muziek. Het was weer een mooi festival.

zondag 8 juli 2012

Het 37e North Sea Jazz Festival - dag 1

Het was er weer tijd voor. Het vorige North Sea Jazz festival was al weer een jaar geleden en ik had zin in de lawaaiige hectiek van de ongeveer 1000 musici die de festival-programmering vullen in een niet te overzien aantal zalen en concerten. Er veranderen ieder jaar details in de organisatie, meestal zijn dat verbeteringen in de routing enzo en soms is er afscheid genomen van een element (de programma-lanyards zijn dit jaar afgeschaft) maar veel is heel erg hetzelfde.


Alweer het zevende jaar in Rotterdam, dat lijkt iedereen prima te bevallen. Fietsafstand voor zoveel moois, dat is de luxe van wonen in 010.
Als je even op een strategische plek gaat staan, tijdens het festival, en je kijkt wie er aan je voorbijtrekken, dan wordt duidelijk hoe enorm gemengd het publiek van dit festival is, met alle leeftijden en kledingstijlen. Hoewel een dagkaart niet echt goedkoop is - en je om die kaart te mogen kopen nog eens 10 % toeslag betaalt als 'reserveringskosten'- trekt het festival een breed publiek. Er zal ook dit jaar wel weer discussie komen over de mix tussen jazz en andere muzieksoorten, maar die is er elk jaar.

Vrijdag 6 juli 2012, dag 1: Legendes en jong grut
De dag begon al meteen mooi. Bram Stadhouders, een originele musicus, kreeg een compositieopdracht van het MCN en maakte een werk voor gitaar, toetsen en drums, en voor acht leden van het Nederlands Kamerkoor. Spannend om volkomen onbekende muziek te gaan horen, waarvan je een vage verwachting hebt maar waarbij de combinatie verrassend zou worden. Stadhouders schreef ijle koorklanken, die met zichtbaar plezier werden gezongen door de leden van het Nederlands Kamerkoor.
Bram Stadhouders en het Nederlands Kamerkoor
©ois
Twee werelden kwamen samen op het podium van de Madeira-zaal en dat gaf een mooi resultaat. Het Kamerkoor is de wereldtop in vocale muziek en hun aanwezigheid op het festival was echt bijzonder. Zulke instant-fusies wil ik wel vaker zien. Een paar leden van het Kamerkoor staan aanstaande dinsdag alweer in het Concertgebouw voor muziek van The Fairy Queen van Purcell. Een tijdreis. 

Metropole Orkest met Joshua Redman
©ois 
Nog zo'n monument van Nederlandse muziekcultuur, het Metropole Orkest, speelde in de Amazon, die heel vol zat voor het orkest en voor artist-in-residence Joshua Redman. Met wat zangeressen die duetten deden met de tenorist deed de muziek me denken aan de tijd dat 's avonds heel laat op de radio Metro's Midnight Music klonk. Het wekelijkse radioprogramma bestond uit opnamen van het orkest met allerlei grote namen uit de jazz. Joshua Redman blies lyrische lijnen en deed op momenten denken aan Stan Getz, niet de slechtste om mee vergeleken te worden.
McCoy Tyner en Ravi Coltrane
©ois 
Via de Fastlane, zo heet een van de verkeersaders die bezoekers wat sneller het gebouw laat doorkruisen, waren we mooi op tijd in de Hudson. Zo'n moment dat op veel afleveringen van het NSJ wel eens voorkomt, als een echte jazz-legende op het podium staat. Hier was nog meer aan de hand. Pianist McCoy Tyner maakte in de jaren '60 deel uit van het kwartet van John Coltrane. Tyner (1938) had het daarna niet altijd makkelijk, het verhaal gaat dat hij in de jaren '80 taxichauffeur was in New York. Het optreden was extra bijzonder omdat saxofinist Ravi Coltrane deel uit maakte van het kwartet.

Ravi was pas twee toen zijn vader John overleed in 1967. Zijn moeder was pianiste Alice Coltrane, die een paar jaar geleden overleed en met platen als 'Ptha the el Daoud' een eigen naam vestigde in de jazz. Tyner was vitaal, Coltrane was bescheiden en had eerlijk gezegd ook wel enige reden daarvoor. Hij maakte muzikaal niet veel indruk met bloedeloze soli. Echt indrukwekkend was dat Tyner en hij tijdens het optreden een stuk van vader John speelden.

Van Morisson
©ois 
Lichte haast, die beloond werd, om in de Nile te komen. Daar speelde Van Morrison een hele prima set. Hoed, zonnebril en een dik pak, Morisson mag zijn ware ik graag verstoppen. maar hij was goed gemutst. Dat wil wel eens anders zijn, zoals die avond in Carré, een jaar of 10 geleden, toen hij zijn muziek speelde maar tijdens het hele concert niet liet merken dat hij zich bewust was van de aanwezigheid van publiek.

Ik was nog niet binnen, ergens hoog op een tribune, viel net binnen toen Moondance klonk, een stokoud nummer dat nooit gaat vervelen. Er was een korte storing in het geluid  maar zelfs daar leek Van zich niet niet echt aan te storen. Wonderlijk hoe goed zijn stem, die hij gebruikt op een manier waar elke klassieke zanger zou gruwen, nog klinkt na al die jaren on the road.
Rita Reys
©ois 
Van de stampvolle Nile met Van Morisson kon je per roltrap naar de Madeira, ook heel vol. Tot in de gangpaden zaten de fans van jazz-diva Rita Reys. Niet een afscheidsconcert, zoals een krant meldde, maar het optreden van de inmiddels tegen de 90 lopende zangeres trok veel bezoekers. Fysiek en vocaal nog behoorlijk vitaal en verder ook her usual self.

Een sneer naar haar begeleider op piano, de briljante Peter Beets ('ja dat was een E-tje he.....'), schmieren met de andere begeleiders, met wie ze er geen genoeg van kon krijgen om te klagen over de warmte. Geen leuke mevrouw om mee te weken, lijkt me. Miss Reys deed het muzikaal verder prima, haar repertoirekeuze ging van bekend (Love for sale van Cole Porter) naar minder bekend (When sunny gets blue van Nat King Cole).
Blitz The Ambassador
©ois 
We stonden buiten, bij te komen van de cocktails die Rita muzikaal serveerde, maar rust kwam er niet. Bij de half open Mississippi meldden zich op het podium een aantal heren uit New York, de begeleiders van Samuel Bazawule (een Ghanees die naar New York verhuisde in 2001). Binnen no time was het feest bij Blitz The Ambassador, zoals Bazawule on stage heet met zijn begeleidingsband Embassy MVMT. 
In hoog tempo stortten de heren een aangename lawine tyfusherrie over het publiek uit, een mix van hiphop, jazz, soul en funk. Alsof je achterelkaar 3 blikjes Red Bull achterover slaat. Maar dan lekkerder.


Het begon met jong grut, via legendes naar grut en het eindige met de jonge legende, Nile Rodgers. Niet heel gezond meer, maar buitengewoon goed in vorm met een band die de oude tijden van Chic deed herleven. Zijn mega-successen uit de periode eind jaren '70 - begin jaren '80 kwamen voorbij in een set die de Nile even verbouwde naar Studio54 in New York. Niet helemaal die sfeer qua gebouw, maar muzikaal was het een onafzienbare rij hits van Chic, zoals Le Freak en Good Times en die van Sister Sledge, zoals We are family en de klassieker He's the greatest dancer :


Halston, Gucci, Fiorucci
He looks like a still
That man is dressed to kill
Nile Rodgers
©ois 
Het duo Bernard Edwards en Nile Rodgers maakte voor heel veel anderen hits, die klonken ook. Let's dance, van Bowie, en Like a virgin van Madonna. 
En toen was het klaar. Zondag nog een dag.

dinsdag 3 juli 2012

Leuk doodgaan

Hij zal wel zonder al teveel nadenken zijn gemaakt, de functie om op Facebook een bericht te onderstrepen door het te 'liken'. Daar hoort dan een opgestoken duim bij. In het Nederlands is het: 'vind ik leuk'. Het paste vast niet bij de Amerikaans blijmoedigheid van de ontwerpers van de Facebook-site om opties op te nemen als: 'horrible' of 'immoral', te vertalen met 'vind ik verschrikkelijk' of 'vind ik goor'.
Ongetwijfeld alleen daarom staat het wat raar, de reactie op Facebook door de beroemde Britse muziekjournalist Norman Lebrecht, onder mijn artikeltje over het overlijden van Evelyn Tear.