zaterdag 16 mei 2009

Toch ook best cultuur: het Eurovisiesongfestival


De content van deze pagina's is de laatste tijd wel erg zwaar, met opera en oorlog en Bach. Voor het nodige tegenwicht daarom een onderwerpje over het muziekfestival dat veel mensen driekeerniks vinden maar waar toch veel over gesproken wordt.
In februari was ik voor een dag een heel klein radertje in de licht-hysterische machinerie die 'Eurovision in concert' in Amsterdam produceerde. Ruim 20 deelnemers aan het ESF kwamen een voorproefje geven van hun bijdrage op een concert in Marcanti. Van die avond heb ik niet zo veel mee gekregen omdat mijn taken vooral in het hotel waren, waar de deelnemers werden ondergebracht. Toen ik laat op de avond uiteindelijk Marcanti binnenkwam en naar een rustige backstage-plek zocht, was er net in de zaal totale gekte, die veroorzaakt bleek door het optreden van de 'anti-crisis girl' Svetlana Svoboda.De Oekraïnse had me die dag nogal wat werk bezorgd door niet heel alert te reageren op signalen dat er gerepeteerd moest worden en dat ze in een taxi moest. De opwinding in de zaal gold niet zozeer haar zangkwaliteiten als wel het ballet dat haar vergezelde. De stuurse hangjongeren die lang in de lobby van het hotel hadden gezeten die middag, bleken schaars gekleed met veel spierballen een pittig choreografietje te doen dat het herenpubliek in lichte extase bracht. De Oekraïnse inzending staat hoog in de polls voor vanavond.
Allerlei mensen die vanavond op het podium in Moskou staan heb ik 'in burger' voorbij zien komen. Sasha Son uit Litouwen, die met 'Love' vandaag opent. Klein kereltje met een hoedje die een mooi liedje zingt.
foto: songfestival.web-log.nl
Twee stuurse Armeense dames, voor het eerst buiten hun land op reis, die 'Jan Jan' gaan zingen vanavond.
Nelly Ciobanu, uit Moldavië. Een beetje moe en gespannen, die wat haast had met haar bagage en daarmee de baliemensen van het hotel tot waanzin bracht.

Van de 'grote' landen waren in Amsterdam ook de Britten aanwezig, Jade, met haar entourage, een ster-in-wording. Eigen geluidsman en natuurlijk eigen make up-artist. De Duitsers waren iets meer benaderbaar, pianist Alex was vriendelijk en dat gold ook voor de fraai gebeeldhouwde Oscar, die respectievelijk swingen en zingen voor Duitsland vanavond.
De Franse kandidate, Patricia Kaas, was er niet bij. Die was al eens in Amsterdam, lang geleden in de Rai, waar ze optrad met het repertoire van haar eerste cd's die ik veel draaide en die nog steeds heel goed kunnen. Op haar laatste cd, Kabaret, staat het nummer waarmee ze voor Frankrijk uitkomt in Moskou. Kabaret is een mooie plaat, die begint met 'Mon opium, les heroines', waarin ze fluisterend een ode brengt aan Coco Chanel, Anais Nin, Garbo, Suzy Solidor en Martha Graham. De 'oude' Patricia Kaas was een beetje pittiger, stevige songs als 'Mon mec a moi', terwijl de Kaas van nu iets teveel zwoelerigheid en perfectie heeft naar mijn smaak.
Maar: het lied waarmee ze vanavond meedoet is mooi, waarbij de ene helft van de mensen zegt dat ze dus niet gaat winnen en de andere helft dat dus juist wel ziet gebeuren met 'Et s'il fallait le faire'
Rond middernacht kunnen we de stand opmaken van het oordeel van 'Europa' over dit klassieke chanson.

maandag 4 mei 2009

De mei-dagen van 1940

het is een klassieker van Lou de Jong, die verwijzing naar de mei-dagen van 1940. Niemand kon dat zo mooi zeggen als de legendarische duider van de oorlog in Nederland en Indie. In die meidagen werd het centrum van Rotterdam verwoest door de Duitse bommen, ook het huis van mijn vader en het bedrijf van zijn ouders op de Delftsevaart. Daarom staan er vanavond weer mensen op de Coolsingel, net als ik, maar een paar honderd meter van de plek waar dat huis stond. En dat is goed en mooi en nodig.
Ieder jaar weer.

zaterdag 2 mei 2009

Opera: de Waterman in Dordrecht


Er bestaan schilderijen, er zijn boeken en films en er is vast nog wel andere kunst gemaakt over de grote rivieren die in Nederland zo'n grote invloed hebben op wonen, landschap en natuur. Maar er was nog geen opera. Dat was een van de overwegingen voor theatermaakster en regisseur Cilia Hogerzeil om die eerste opera te laten maken. Het boek "De waterman" van Arthur van Schendel stond al lang in haar boekenkast. "Ik ben weliswaar van het zand, maar woon al tientallen jaren in Dordrecht, waar 3 grote rivieren samenkomen. Het boek van van Schendel, over de fatale aantrekkingskracht van het water, trof me, en ik wilde dat daar een opera over zou worden gemaakt".
De inleiding op de opera gaf veel van dit soort informatie, die helpt om het verhaal en de productie beter te plaatsen. Cilia Hogerzeil beschreef het proces, de keuzes, de lastigheden, het overleg met componist Hans Koolmees. Ze was het vast niet eens met de keuze om bepaalde rollen niet door één maar door twee of vier acteurs tegelijk te laten spelen. Dat klonk subtiel door in haar verhaal. Maar het stond in de partituur en in het libretto, van Erik-Ward Geerlings, en het werd zo gespeeld.
Schrijver Erik-Ward Geerlings bedacht een manier om de taal van van Schendel tot zingbare zinnen om te zetten. Hij verzon een 19e eeuws kunstdialect. Dat leverde zinnen op als:
"geschreve staattut
ennut wor gezeg
dattalle denke - alle dade
alle zonde groter maak en meer
datissut ongeluk van alle mens
waris wattik zeg"
Die bedachte taal leende zich ook wat beter voor het zingen op klassieke muziek, dat was een bijkomend voordeel.
Het water was een van de thema's, maar het ging ook over de liefde en het geloof, stijl-gereformeerd of wat losser katholiek. En over de gruwel van een gemengd huwelijk, in de 19e eeuw. Stukken bijbeltekst en fragmenten uit die Loreley van Heinrich Heine vulden de operatekst aan. Het ketelhuis van het Energiehuis was de locatie waar met veel inventiviteit de opera werd geproduceerd. Stromend water, spannend licht en een ruimte die werkte als versterking van het verhaal en de sfeer van de opera. Prominent in het decor was de dijk, waar het water op allerlei manieren doorheen kwam.
Een keer of acht wordt deze productie gespeeld in Dordrecht, het is jammer dat niet meer mensen op grotere schaal kunnen genieten van de muziek, de indrukwekkende enscenering en de interessante abstracties die vanuit het boek van Arthur van Schendel tot een volwaardige, kleinschalige productie werden gecreeerd.