Vader Abraham en Toneelgroep Amsterdam

[(c) TA]
Er waren een paar dingen niet zo leuk aan de voorstelling 'Zomertrilogie' van Toneelgroep Amsterdam. De wat zwaardere thema's die de schrijver Goldoni, ook bekend van 'De knecht van 2 meesters', in zijn trilogie stopte, kwamen niet allemeel echt uit de verf. Het 'leven vol sociale controle en opgelegde normen' zoals we dat volgens het programmaboek zouden moeten zien in de bijna 4 uur durende voorstelling, zagen we er niet helemaal aan af.
Een kaal decor, dat is inmiddels wel traditie bij TA. Grote achter- en zijwanden met behang. Veel stoelen en los in de ruimte staande deuren, die nogal nadrukkelijk verwezen naar het kluchtgenre.
Maar, er waren ook behoorlijk veel dingen juist wél leuk aan deze voorstelling van regisseur Ivo van Hove, die koos voor een nogal kluchtige benadering van het verhaal. De acteurs liepen in en uit via de deuren maar stapten er net zo makkelijk omheen in een scene. De stoelen, en vier deuren, zo begon het maar het eindigde met het weghalen van de laatste deur, het weghijsen van de wanden. De slotscene was in een leeg toneelhuis.
De vertaling werd gedaan door Gerardjan Rijnders, losjes en in een modern jargon. In die sfeer was het een bijna subtiele grap toen Hans Kesting als Ferdinando in een scene binnenkwam en uitriep: 'Shalalie, Shalala, wat een sfeer hier'!
Net voor de pauze, hoofdrol Giacinta, die zich ineens naar het publiek richt en zegt: 'En hier had de schrijver dus een lange monoloog over de liefde enzo gepland, maar laten we u dat maar besparen'. Pauze. Wat later in de voorstelling raakt ze helemaal in de stress van een brief die ze krijgt van haar geliefde. Ze rent naar voren en vraagt iemand op de eerste rij: 'maak effe open'
Zo zaten er meer mooie vondsten in deze productie, die nadrukkelijk koos voor licht&luchtig. Als je dat eenmaal accepteerde, had je een prima avond. Kesting, Barry Atsma, Fedja van Huet, Marieke Heebink als geweldige Vittoria, een hele goede hoofdrol van Karina Smulders en net onderscheiden Kitty Courbois, de hele top van TA deed mee en liet ons veel lachen en soms een klein beetje nadenken.

IFFR 2010: J' ai tué ma mere

In J'ai tué ma mere praat vrijwel iedereen zoals Céline Dion. Dat is een enorm nadeel van deze film. Franstalig Canada heeft een oorverblindend lelijk accent waar ze weliswaar niets aan kunnen doen, maar wat dialogen bij voorbaat onaangenaam maakt.
Met dat nadeel heb ik meteen het enige grote minpunt van de film gehad. Want verder is het vooral een aardige, grappige en soms bijtende documentaire-achtige coming-of-age film, gemaakt door Xavier Dolan, die ook de hoofdrol speelt als Hubert. De 20-jarige maker is in de film een puber van 17 die met zijn moeder in huis woont. In het eerste deel strijden beide hoofdfiguren om de hoogste irritatiefactor bij de kijker. Ma is een vies-etende, drukke en tobberige vrouw die op geen enkele manier iets lijkt te willen begrijpen van haar zoon. Die zoon is een puberale zeurnicht (volgens de beschrijving op de Iffr-site is hij een 'zelfverzekerde' jongen) die voortdurend commentaar heeft op zijn moeder en dat met veel lawaai uit. Het essay dat hij over zijn moeder moet schrijven op school probeert hij te ontlopen door te zeggen dat ze is overleden. Ze stuurt hem furieus naar een kostschool.
In de loop van de film ontstaat er een verhaal, maken de twee dingen mee die ze raken en wordt het eigenlijk een behoorlijk ontroerende en grappige film.
De jongerenjury van het Filmfestival, de Moviesquad, kende deze film de hoofdprijs toe. Een originele keuze.

IFFR 2010: Tetro

Het is niet helemaal eerlijk om, op een festival als dat in Rotterdam, alle inzendingen op dezelfde manier te bekijken. Het IFFR staat voor de meer kunstzinnige film, vooral uit landen waaruit niet veel films de grote doeken van onze bioscopen halen. Niet voor niks is de Tigercompetitie gericht op nieuw talent, en doen de grote Amerikaanse films daarvoor niet mee.
Maar toch...was ik wel érg blij dat de nieuwste film van Francis Ford Coppola, Tetro, op dit festival te zien was. En dat hij op 6 eindigde op de toptien van het publiek zegt ook wat.
Het verhaal is opgebouwd rond de lastige relatie tussen de broers Bennie en Tetro. Het speelt in Buenos Aires en hoe mooi die stad ook is, Coppola maakt spaarzaam gebruik van herkenbare beelden. Iets meer zien we van Patagonie, waar een deel van de film zich afspeelt.Deze nieuwe film van Coppola doet op verschillende manieren denken aan 'Rumble Fish' uit begin jaren '80. Veel zwart/wit, alleen de flashbacks zijn in kleur. Een verhaal rond broers. En niet voor niks vroeg de regisseur voor deze film Matt Dillon, die in 'Rumble Fish' een hoofdrol speelde. Die kon niet, het werd Vincent Gallo.
Buenos Aires op de achtergrond, net als de muziek die vaak verwijst naar de tango.
Vanaf minuut 1 was ik verkocht bij dit door Coppola zelf geschreven verhaal. Op een koude zaterdagochtend, in een kale zaal van de Doelen, zat ik geboeid en ontroerd naar het verhaal van Bennie en Tetro te kijken. Een magistrale film.

IFFR 2010: de Tijgerdag

Het wedstrijdelement op het IFFR is onder meer de Tiger-competitie, de wedstrijd voor jonge filmmakers die een debuutfilm of in elk geval eem vroege productie kunnen inzenden.
Op de Tijgerdag zagen we 4 kandidaten voor de prijs, waarvoor totaal 15 films op de shortlist stonden.

Les signes viteaux, uit Franstalig Canada was het verhaal van een studente die op haar manier het overlijden van haar oma verwerkt. Ze gaat op zoek naar hoe mensenn hun laatste dagen of uren beleven, door te gaan werken in een verpleegtehuis. Persoonlijke, mooie film met interessante hoofdrollen.

Aqua fria de mar, een van de drie winnaars, was een moeilijk te volgen verhaal, dat zich afspeelde in Costa Rica. De eerste speelfilm uit dat land die het festival haalde.
Wel mooi, maar zo'n verhaal waarvan je snel de draad kwijt bent en waarvan je na lezing van de beschrijving denkt: oh ja....dat had ik er niet in gezien. Er gebeurt van alles, de lijnen en parallellen waren niet altijd even duidelijk. Veel mensen hadden die ervaring, zo bleek uit de sms-recensies, die het IFFR voor het eerst mogelijk maakte.

Traag, en met veel veelzeggende elementen die mij dan weer niet zoveel zeiden, was Mundane History. Kritiek op het overheidsbeleid van Thailand zat er in, maar verstopt. Dat kan daar niet anders. En verder bijna geheimzinnige verwijzingen naar de kosmos. Winnaar van een Tigeraward.
Of ik het eind van R zou halen, daar had ik mijn twijfels over. Een hard gevangenisdrama dat in een Scandinavisch land (DK) verfilmd is, dat beloofde weinig goeds. Beetje pijnlijk dat het verhaal vrijwel hetzelfde begint als die fraaie andere gevangenisfilm, Un Prophete. Het geweld is zo realistisch en de mensen zijn zo onaangenaam dat ik enorme zin in koffie kreeg. Iemand meldde in zijn sms-recensie: 'Toch blijft de film iets te beschouwend om ook de kijker vol te kunnen raken'. Dat snap ik niet.

Het waren 4 Tigerkandidaten, waarvan ik op de eerste na, geen verwachtingen had. Toch vielen twee van de films in de prijzen.

NDT: Beyond time

Het Nederlands Dans Theater bestaat 50jaar en viert dat met onder andere een repriseprogramma 'Beyond Time’. Het bestaat uit choreografieen van Hans van Manen en Jiří Kylián, uit '78, '80 en '78.
We waren op de première van de toernee, op 4 februari in het Lucent Danstheater in Den Haag. Hans van Manen was zelf aanwezig, en liep rond op misschien wel de meest glimmende schoenen die ik ooit heb gezien. En wellicht glom ie ook wel van trots, op zijn 'Kleines Requiem (1996), dat gedanst werd. Mooie muziek van Górecki.
Muziek uit Oost-Europa, uit het laatste deel van de vorige eeuw, vormde de rode draad van deze avond, naast Górecki was er ook muziek van de Tsjech Martinu en van de Rus Stravinsky.
Heel veel tekst heb ik niet bij de werken van van Manen en Kylián. Hooguit dat het van een universele schoonheid is. Tournee nog op veel plaatsen in Nederland. Gaat dat zien!

IFFR 2010: True Noon

Erg leuk en origineel is True Noon. In een dorpje in het verre Tadzjikistan hebben een jongen en een meisje trouwplannen. En de koe van een buurvrouw moet dringend gedekt worden. Net voordat dat allemaal gaat gebeuren, komen er ineens Russische soldaten die met prikkeldraad de zaak in tweeen verdelen. De dorpelingen knippen moeiteloos het hekwerk door en laten zich niet tegenhouden. Echt grimmmig wordt het pas als de soldaten de grens verder afschermen. Maar hoe moet het dan met het voorgenomen huwelijk, en hoe komt de koe weer terug?
Mooie, zorgvuldig gemaakte film op een locatie waar je niet snel zult komen maar die mooie plaatjes oplevert.

IFFR 2010: Hotel Atlantico

You can check out anytime you like, but you can never leave uit Hotel Atlantico. Regisseur Suzana Amaral kwam voor het eerst sinds 20 jaar weer naar het IFFR, met haar nieuwe film Hotel Atlantico. Ze waarschuwde vooraf: 'This is not a typical Brasilian movie, no samba, no poverty, no violence'. Mwa, er gingen aardig wat mensen dood in de film, er raakte iemand gewond. Er was wel muziek, de opera-aria La dona e mobile en verschillende mensen hadden niet meer bezit dan de kleren die ze aanhadden. 'It's about life itself!' benadrukte de maakster.Het was een roadmovie van het betere soort, de hoofdfiguur, Sebastian, liet zich schijnbaar ongestuurd meevoeren naar waar het lot hem bracht, naar een dorpje waar hij even priester was, naar de zee, terug naar zijn eigen stad. Als kijker had ik niet altijd door wat er gebeurde, en waarom. Met al die vraagtekens een mooie film, met een bijzonder verhaal.

IFFR 2010: Eyes wide open

Hij is slager, en hij heet ook nog Jakov Fleischmann. Zijn winkel staat in het oude deel van Jeruzalem en hij leeft het leven van een echte vrome jood. Vrouw, kinderen, synagoge, godsvrezend en kosher. Zijn vader is kort geleden overleden en de winkel kan weer open. Op die eerste dag komt een jongeman aanlopen. Die is op zoek naar een oude geliefde, een vriend die ergens in Jerusalem moet wonen, maar geen contact meer wil.
Het waarom, de motieven, die worden niet helemaal duidelijk, maar de mannen krijgen een liefdesrelatie, die door de buitenwereld ontdekt wordt. Op allerlei manieren ontstaat er weerstand, van pamfletten die oproepen niets te kopen bij deze onreine slager tot geweldsdreiging en een donderpreek van de rebbe. Door een parallel verhaal in de film over de verhouding tussen een collega-winkelier en diens vriendin, ontstaat er een bredere context van moraal, gedrag en de regels van het geloof.
De man lijkt te moeten kiezen voor het vrome, veilige leven naar de traditie of het volgen van zijn gevoel voor de ander. Over dat dilemma gaat het tweede deel van de film.
Na afloop zei de maker in de Q&A: 'Fleischmann is through the whole film busy making homosexuality kosher'. Het verhaal in de film toont aan dat zoiets nog niet meevalt. Naast het indringende verhaal is 'Eyes wide open' ook nog eens erg fraai gefotografeerd en kalm in beeld gebracht.

IFFR 2010: La vie au ranch

La vie au ranch
Het leven op de ranch is geen Franstalige western. De ranch blijkt de bijnaam voor het studentenhuis van een paar studentes in Parijs. Van leven is eigenlijk ook niet zoveel sprake. De dames kletsen, roken en zuipen teveel om het echte leven enige kans te geven. Het was zo'n film waarvan ik me afvroeg wat me in godsnaam had doen besluiten er een ticket voor te kopen. Anderhalf uur gebep en gedoe, in studentenkamers, op feestjes, in het vroege ochtendlicht van Parijs. Ergens in de film staat de radio aan en barsten de dames uit in heftige meezang bij 'Ma Preference' van Julien Clerc. Dat scoort dan wel weer punten.
En verder was ik eigenlijk vooral blij toen het na anderhaf uur afgelopen was.

IFFR 2010: A Single Man

Het was op 30 november 1962 geen volle maan. Hij stond in het eerste kwartier. Dat weet ik dankzij de oplettendheid van een kijker naar de film 'A Single Man'. Daarin kijken George en Kenny naar de maan, die goed zichtbaar is tegen de onbewolkte hemel. Vast een door de regisseur bedoelde uiting van perspectief.
Maar oplettende kijkers, of freaks, zien dat en gaan zoeken of het klopt. De melding kwam terecht in de afdeling "goofs" van deze film op IMDB.com. Daar worden alle vermeldingen van fouten in films gedaan, zoals microfoons in beeld, de bekende half-opgerookte sigaretten die in scenes voortdurend van lengte verspringen en automodellen die in de tijd dat de film speelt nog helemaal niet op de markt waren.
'A Single Man' is supergestyleerd, alles is veelzeggend, over alles is nagedacht en toch doet dat geen afbreuk aan de intensiteit van het verhaal. Ik zag de film tijdens dit festival tweemaal en ik was tweemaal ontroerd.
Het boek van Christopher Isherwood, dat begin jaren '60 werd geschreven toen hij in Californie woonde, is verfilmd op een manier die wonderlijk inhangt tussen arthouse en het grote doek. Benieuwd wat dat gaat betekenen voor de Oscars, begin maart.
Knap aan de film is, naast de stylering, de spanning die zich opbouwt tijdens de film over het einde van George, die neerslachtig is na het verongelukken van zijn partner. Zijn plan om een einde aan zijn leven te maken werkt hij af met methodische precisie, maar komt dat einde er ook? Dat is de hoofdvraag van de film.
Colin Firth speelt de inmiddels bejubelde hoofdrol. Nicholas Hoult, ooit een vadsig jongetje in de film 'About a boy', is een geheimzinnige, uitdagende leerling van George. En Julianne Moore speelt Georges' vriendin Charley. Eigenlijk ook Oscar-waardig, zoals ze met de fraaie teksten van Isherwood aan de gang gaat. Op de opmerking van George: 'Honey, stop living in the past, and start thinking about the future' antwoordt ze met het dodelijke: 'Sweetheart, living in the past ís my future'. Alleen zo'n zin maakt deze film al de moeite waard.

IFFR 2010: Do it again

Voordat ik zaterdag de film 'Do it again' zag, was ik maker Geoff Edgers al even tegengekomen in de wandelgangen van het festival. Hij was net klaar met een interview voor de radio. Hoorbaar nog een beetje hyper van de aandacht voor de festivalpremiere van zijn film, de avond ervoor. Waarom de radioverslaggever hem aan het eind van het gesprek vroeg om een liedje te zingen, begreep ik pas een dag later, na het zien van de film.
Edgers was erg blij met de positieve ontvangst van zijn productie (hij is voor 'Do it again' zowel scenarioschrijver, acteur als producer) en vertelde nog even hoe het begonnen was: als cultuurredacteur van de Boston Globe zocht hij een uitdaging en die vond hij in het voornemen de leden van de Kinks nog een keer bij elkaar op een podium te brengen.
Ik kreeg een button, een flyer en de vraag om na afloop van de film nog even te komen vertellen hoe ik hem vond. Edgers bleek zeer actief als button-uitdeler, bij alle screenings van zijn film stond hij bij de uitgang. [Nokiapic (ç)ois] Geoff Edgers in Cinerama
De nogal desperate, serieuze maar soms ook hilarische poging tot een reunie van de broers Ray en Dave Davies vormt de kern van het filmverhaal. Edgers studeert op eerdere herenigingen van bands die door broers gevormd werden, belt met Yoko Ono, interviewt oude bekenden, de voormalig manager van de Kinks en oud-bandleden. Het voornemen is om met iedere popartiest die hij interviewt ook even een Kinks-liedje te zingen. Dat gaat falikant mis met Paul Weller maar wordt een groot succes als Sting zijn gitaar pakt. Ter plekke ontdekt Sting een parallel tussen één van de Police-teksten en een nummer van Davies.
Geoff Edgers komt steeds dichterbij de echte Kinks-broers. Of het hem lukt ze te herenigen blijkt pas aan het eind van de film. Ik vond het geestig, levendig, bij vlagen hilarisch. Leo Blokhuis, eat your heart out!

IFFR 2010: Moscow

Er draaiden dit jaar twee films die Moscow (of Moscou) heten op het IFFR. In de haast bestelde ik kaarten voor de verkeerde, maar echt spijt kreeg ik er niet van. En zoveel maakte het niet eens uit. De film die ik wilde zien ging over een theatergroep in Rio die het stuk 'Drie Zusters' van Tsjechov opvoert. De film die ik op zaterdagmiddag in Pathé zag, ging over twee vriendinnen, waarvan één toneel wil spelen en gaat auditeren voor een rol in.....'Drie Zusters'. Bij beide films verwees de titel naar de stad Moskou, die in de stukken van Tsjechov symbool staat voor hoop, vrijheid en het echte leven.In Seoul treffen twee vriendinnen elkaar weer, na enkele jaren. De een is secretaresse bij een groot bedrijf, de ander strijdt in de vakbond verbeten voor betere werkomstandigheden. Die twee levens blijken lastig te verenigen, maar toneel is een gedeelde liefde.
De confrontatie met de verschillen, op de besneeuwde helling van een berg buiten Seoul, biedt prachtige scenes. De tekst gaat geleidelijk over van de eigen woorden van de meisjes naar de fraaie zinnen die Tsjechov schreef voor het eind van 'Drie Zusters'.