Dudamel laat Concertgebouw bruisen

Gustavo Dudamel in het Concertgebouw
©ois

Het was mooi, het was zo ongeveer wel wat er te verwachten was en het was een wonderlijke mix. Gisteravond sloot het Holland Festival met een avond vol contrasten. Eerbiedwaardige gasten, van een net-gepensioneerde onderkoning tot een kroonprins met echtgenote, een Brusselse euro-commissaris en niet de minsten uit de categorie 'captain of industry' vulden de wandelgangen van het Concertgebouw. Op het podium keurige orkestleden in rok die zo op het eerste oog en oor niet afweken van wat je mag verwachten van een avond Concertgebouw.

Maar veel was er anders. Gustavo Dudamel bracht voor het eerst zijn Simón Bolívar Symphony Orchestra of Venezuela naar Nederland. Dat orkest bestaat uit voormalig deelnemers aan El Sistema, het muziek-educatieprogramma dat heel veel kinderen in Venezuela laat kennismaken met klassieke muziek, en dat zeker niet alleen voor de upper-class werkt. Dudamels bezoek aan Nederland bracht weer veel aandacht in de media voor dit bijzondere  project van José Antonio Abreu. Die ontving voor zijn werk de Erasmusprijs in 2010 uit handen van prins Willem Alexander, ook in het Concertgebouw.

Dudamel en Benzecry
©oist 

Een uitverkochte zaal, een live-radiouitzending, de eerste eigen internetstream door het Concertgebouw, opname voor snelle tv-uitzending later op de avond en vertoning op een scherm in het Oosterpark, de muziek van de Venezolanen viel op donderdag 28 juni niet te missen.

De avond opende met Rituales Amerindios van Esteban Benzecry. Het stuk schreef de Frans-Argentijnse componist speciaal voor Dudamel, het ging in 2010 in première. De parallel met Le Sacre van Strawinsky was hoorbaar, opwindende ritmes en een aangename drukte op het podium. De componist was zelf aanwezig in de zaal.
Na de pauze klonk Eine Alpensinfonie van Richard Strauss. Het leek me een opmerkelijke keuze. Een hyper-Europees stuk, dat in de handen van orkesten uit deze regio vaak een mooie balans krijgt in de 22 deeltjes die onhoorbaar in elkaar overgaan en die samen een bergbeklimming vormen, van de ochtend tot de avond. Wat de Venezolanen ervan maakten was niet slecht, maar het leek me niet het ideale repertoire voor dit orkest vol energie, passie en ritme. Het klonk niet altijd even mooi, al bleek vanmorgen vroeg bij het bekijken van de tv-opname dat het daar meer gebalanceerd was en de orkestklank beter was dan waar ik zat in de zaal.

Net zo voorspelbaar als aangenaam was de uitgelaten sfeer die in en na het donderende applaus ontstond. Een toegift vol tango-achtig ritmes werd gevolgd door de Mambo uit Bernsteins West Side Story. Toen kookten podium en zaal en ontstond er een zorgeloze uitgelatenheid die je niet zo vaak meemaakt in het Concertgebouw, in het Holland Festival, en in de kunst in het algemeen. 

Parsifal in het park

In Frankrijk, nou ja, in het zuiden dan, is het heel gewoon. Openluchtvoorstellingen, die gegarandeerd door kunnen gaan omdat het er altijd mooi weer is. Of lijkt. Ik heb mooie herinneringen aan de Arena van Fréjus, aan de Grand Parade du Jazz in Nice, waar in de buitenwijk Cimiez de oude Romeinse nederzetting het decor vormde voor een optreden van jazz-zanger Mel Tormé.
Maar ook daar gaat het wel eens mis. In Orange, in de Romeinse arena, programmeren ze ieder jaar toch maar voor de zekerheid een reserve-datum voor alle operavoorstellingen.
Bij 'Opera in het Park' in Amsterdam, afgelopen maandag 25 juni, was het weer ongeveer zoals vorig jaar: beetje dreigend, droog en niet helemaal een volop zomers-zwoele avond waar je op hoopt.

Opera in het Park 2012
©ois

Maar het was goed te doen, ook omdat de voorstelling die rechtstreeks vanuit het Muziektheater kwam, buitengewoon de moeite waard was. Een week geleden zag ik Parsifal al in de zaal, maar met een tv-registratie die zoveel details liet zien, was er echt veel nieuws te beleven.

Het zal nog wel heel lang duren voor er in de opera, net als in de popmuziek, grote schermen komen naast het podium die de close-ups van de zangers tonen. Maar ik moet zeggen dat ik van het acteren van Petra Lang als Kundry veel meer meekreeg via de tv-regie. Zoals vaak was de camera-regie naar mijn smaak iets te close, met weinig totaalshots. De omkering van de bergen na de eerste scene, waar ineens heel veel graalridders op het toneel staan, werkte in de zaal wel, al kraakte het decor wat uitbundig achter het gesloten doek. Op het scherm was die scene minder indrukwekkend.

Dirigent Iván Fischer kwam in delen waar het doek dicht was uitgebreid in beeld en dat was een mooi plaatje. Hij was in zijn aanpak een tikje zuinig met effect en zo bleek hij bij het dirigeren ook te kijken.

Alejandro Marco-Buhrmester als Amfortas
 (©)ois

De podcast met een impressie vanuit het Oosterpark staat online op operamagazine.nl   

Miss Madama Butterfly uit Saigon

Opera, ook klassieke opera van bijvoorbeeld Puccini, lijkt altijd heel oud, maar is dat niet altijd. De opera Madama Butterfly ging in 1904 in première in Milaan, dat is nog maar dik honderd jaar geleden. En het verhaal van de Amerikaanse marinier die in Nagasaki met zijn schip aanlegt en een affaire krijgt met Cio-Cio-San heeft ook iets actueels. Het verhaal van Butterfly diende als basis voor de musical Miss Saigon, die ik ooit in Londen zag in een West End-productie waarin alles klopte.
De Engelse Royal Opera maakte begin dit jaar een 3d-video van hun Madama Butterfly en die is nu een paar weken op zondag te zien in de Wolff-bioscopen, waaronder Cinerama in Rotterdam.

Foto Royal Opera House - Ollie Upton

Een zondagochtend met een plastic bril op in de bioscoop, dat heeft iets merkwaardigs. Toch was ik helemaal niet ontevreden over vooral de muziek door het orkest van het Royal Opera House Covent Garden en de solisten, James Valenti als Pinkerton en Liping Zhang als Butterfly. De regie van Moshe Leiser was statisch en leek niet erg geschikt voor een 3d-versie. De extra mogelijkheden daarvan zijn maar beperkt te benutten in een toneel-uitvoering als deze. Ik had twee dimensies ook best genoeg gevonden.

Interview online

In het schema van een druk bezette zangeres is niet veel ruimte, en zeker niet als de repetities van een voorstelling begonnen zijn. Toch maakte Rosanne van Sandwijk, die vorig jaar indruk maakte met haar Dido in de opera van Purcell, tijd voor een gesprek. Niet het drukke café naast het Muziektheater maar de stille binnentuin van de Hermitage bleek een goede plek voor een gesprek zonder al teveel achtergrondgeluid.
De opera 'Parsifal' van Richard Wagner gaat komende dagen in première in Amsterdam. De mezzo sopraan zingt daarin de rollen van Knappe en Blumenmmädchen.
Het gesprek staat als podcast online op Place de l'Opera.

Operadagen Rotterdam in de regen

Het einde van de Operadagen Rotterdam viel deels letterlijk in het water. De geplande openluchtmiddag op de Koeweide in Crooswijk moest vervallen vanwege de regen. Jammer voor alle amateur-opera- en smartlappenzangers.
Op dag 5 zat het nieuwe Luxortheater redelijk vol bij een eenmalige voorstelling van het ensemble uit Bordeaux dat 'Les Enfants Terribles' van Philip Glass heeft geensceneerd. Mooie voorstelling met een slim decor, prima rollen en een verhaal dat me niet veel zei.

Les Enfants Terribles
foto: Frédéric Desmesures

Dag 6 bleek het voor de organisatie niet makkelijk om de op zich interessante voorstelling 'The Tyrant' te verkopen. Een offensief op Radio 4 werkte wellicht enigzins, maar het idee dat je achteraf mocht bepalen wat je ervoor over had, sprak me niet erg aan. Theater op no-cure-no-pay-basis.
Een wat erg politieke regisseur Michael Hunt hield een inleiding, welbespraakt en zeer ervaren. De productie zelf bleek veel abstracter dan ik verwachtte op grond van de inleiding en maakte echt indruk.

De grote ster van het festival, Magdalena Kožená, was donderdag, dag 7, een klein radertje in een geheel dat onder maestro Nézet-Séguin glom en straalde in de grote Doelenzaal. Ravel kreeg een indrukwekkende uitvoering.

Opera Buffa
foto: Phile Deprez

Geen goed idee om de voorstelling Opera Buffa op dag 8 alleen te bezoeken, maar dat kwam zo uit. Wel iets om naar toe te gaan, ook als je niet zo ervaren bent als opera-luisteraar.

De laatste dag deed collega Rudolf de recensie en bezocht ik nog even de eindborrel met een behoorlijk tevreden festivalorganisatie.

Het 'dossier' met de links naar alle verhalen over de Operadagen Rotterdam 2012 staat rechts op deze pagina.