Het einde van de Russische herfst

Het Rotterdams Philharmonisch Orkest viert dit najaar 'Russische Herfst' met een aantal concerten vol muziek 'van Tsjaikovski tot Sjostakovitsj'. Dankzij voormalig chef-dirigent en Rus Valery Gergiev is er altijd al wel aandacht voor muziek uit het Oosten, maar van oktober tot december was er een speciale serie. Een originele Lada reed door Rotterdam, de laatste weken, ter promotie. Je moet wat om de zaal vol te krijgen in deze lastige tijden.
Die zaal zat behoorlijk vol, gisteravond. Niet - zoals meestal - omdat Yannick Nézet-Séguin voor het orkest stond. Die zit in New York, druk met zijn zeer eervolle serie uitvoeringen van de opera Faust. Hij dirigeert het orkest van the Met en een star-studded cast met o.a. Jonas Kaufmann, René Pape en Marina Poplavskaya.

Martin Helmchen
 [foto: Marco Borggreve]

In Rotterdam was Sir Mark Elder ingevlogen, ook niet de eerste de beste. Hij deed een programma met voor de pauze Beethoven, niet heel Russisch. Het jonge talent Martin Helmchen maakte zijn debuut bij het Rotterdamse orkest.
Een pianoconcert van Beethoven, hoe spannend kan dat zijn? Nou...met een dirigent die het orkest neerzet als een echt kamerorkest en een solist die virtuoos en met veel visie een stuk kan spelen, is dat behoorlijk spannend. Het mozarteske eerste deel was breathtaking en het langzame tweede deel, waarin de schaduwen van de Romantiek al vooruitvallen, was prachtig. Het viel me op hoeveel ruimte de cadensen krijgen in deze compositie en hoe lekker de solist ermee aan de slag ging. Er moest een klein, fraai toegiftje aan te pas komen om het publiek uiteindelijk naar de pauzekoffie te krijgen.

Sir Mark Elder

De Vierde van Sjostakovitsj was heel lang een beroemd stuk...omdat het op de plank lag. Stalin was not amused en vond het 'obsceen modernistisch'. Het werd in 1936 geschreven maar pas in de jaren '60 voor het eerst uitgevoerd. Dirigent Mark Elder nam even de tijd om in een toelichting vooraf het stuk in een context te plaatsen. Dat werkte goed.
Het podium stond vol met strijkers, bassen, de voorgeschreven twee harpen en een uitgebreid slagwerk. Het orkest bulderde, de dirigent smeet het volume van extreem hard naar fluisterzacht. Een dik uur spanning, die oploste in een heel langzaam en subtiel einde.
De Russische herfst in Rotterdam is, net na het begin van de meteorologische winter, helaas alweer voorbij.