Festival-directeur Wolfson waarschuwde bij de opening van de Previewdag al even: vanwege de festivalthema's dit jaar wordt het veel oorlog, gevangenis en eenzaamheid. Het viel ons eigenlijk ook nog wel mee, gewend als we zijn aan dagen vol films over depressie, leed en vooral uitzichtloosheid. We gaan het desondanks toch graag aan, omdat we benieuwd zijn naar al die films, en omdat Harry en Jannie soms ook de nuance zoeken en er zo af en toe een vriendelijk, ontroerend of klein-menselijk juweeltje tussen zetten. En omdat de artistieke, wereldcinema-achtige films die Rotterdam centraal stelt op het IFFR het verdienen gezien te worden.
Donderdag 28 januari 2010: Dag 1 in de Pathé. Volle bak en niet alleen daar. In drie zalen loopt parallel het Preview-programma. In de zaal veel VPRO-programmamakers, en achter ons de van Goghjes. Zoals al vele jaren. Dit jaar mag de koffie mee de zaal in. Dat is een jaarlijks strijdpunt met de zaalwachten.
En dan begint het, ruim 13 uur film kijken. In ons hoofd ontstaat een verhaal op grond van de volgorde en het moment van de films.
La mujer sin piano
Een vrouw in Madrid heeft een leven dat niet heel erg spannend lijkt. De tv staat veel aan en we zien dezelfde belspellen als die bij RTL en SBS te zien waren. Haar man is taxichauffeur en niet echt gezellig. Ze pakt haar koffer in, gaat naar het busstation en probeert een kaartje te kopen. Iedereen is onaardig tegen haar, de lokettist zegt op haar vraag welke bussen nog gaan, dat ze even op het bord achter zich moet kijken. Als ze heeft besloten en zich weer omdraait pakt hij net het bordje 'gesloten' en gooit het loket dicht voor die dag.
Ze heeft een interessante ontmoeting met een Pool, die naar Katowice wil. Er gebeurt van alles in die nacht. De vraag is wat haar 'vlucht' oplevert. Met het antwoord op die vraag eindigt de film.
Een film die je meeneemt, die ondanks het niet zo heel originele gegeven, erg mooi is gemaakt en die met humor en gevoel de 'vlucht' van de vrouw in beeld brengt.
Lebanon
Ik heb in vorige jaren al eens geschreven dat het opmerkelijk is hoe weinig vorm-experiment je bij de films op het IFFR ziet. Dat kan je als commentaar zien, het is ook uiting van het feit dat filmtaal universeel is en dat die taal zich in zijn traditionele vorm goed leent voor het vertellen van verhalen.
De film 'Lebanon' is vorm-technisch zeker wel nieuw en interessant. We volgen een paar Israelische militairen op hun weg door Libanon. Ze zitten in een tank en de camera blijft consequent in de tank. In die kleine ruimte maken de militairen van alles mee, er ontstaan conflichten, de commandant komt er zijn bevelen geven, er wordt een 'angel' (de term die in het radioverkeer wordt gebruikt voor een omgekomen soldaat) ingehesen. We zien buiten alleen door het scherm van het kanon.Een harde, maar integere film die veel aandacht krijgt, en hoog scoort in de publieksenquetes.
Un Prophète
Er werd veel verwacht van deze film. Grote, lange film over het gevangenis leven in een complex niet ver van Parijs. Geen aanklacht tegen het systeem, zei Jacques Audiard, de maker in een interview, maar een verhaal over mensen in de gevangenis. Het idee voor de film kreeg de regisseur toen hij één van zijn eerdere films ging vertonen in de gevangenis (cultuur moet in Frankrijk overal, ook in de gevangenis). Het script was hem al eerder aangeboden maar na dat bezoek aan de claustrofobische omgeving van een gevangenis nam hij het besluit de film te gaan maken.
Het snoeiharde systeem van macht, privileges en geweld tussen bendes gevangenen is briljant in beeld gebracht. Tussen de leider en de nieuweling ontstaat een bijna Shakespeare-achtige situatie van loyaliteit, macht en strijd.De camera staat geen moment stil, er is voortdurend geluid, drukte en actie. Het verhaal is prachtig in beeld gebracht, zelfs de tussentitels die het verhaal structuur geven zijn mooi. Imposante film die met een ruim promotiebudget zijn weg wel zal vinden naar de Nederlandse zalen.
White material
Niet zo heel origineel, blanke kolonialen in een zwarte wereld die het lastig krijgen. De Afrikanen, inwoners van een niet nader genoemd land zijn voortdurend boos en gedecideerd en de Francaise en haar gezin zijn verwarde westerlingen in smeulende en oplaaiende vuren. De Francaise, die van geen wijken weet, wandelt, regelt en praat zich met veel drama door het verhaal heen. Met Isabelle Hupert als de Francaise is het vooortudrend raak. Ze is -zoals we van haar kennen- een wandelend lage druk gebied. Ik ben er niet tegen ingeent....
Zarte Parasiten
Enigzins pretentieus filmpje over twee jongeren. Ze zijn een stel maar werken ieder apart in hun rol: ze mengen zich in het leven van mensen waar plaats is voor een dochter of zoon. Het meisje komt dagelijks bij een oude vrouw die vereenzaamt is, de jongen werkt zich binnen in een gezin dat een zoon verloren heeft.
Op beide plekken gaat het mis, waarbij er spanningen ontstaan en de jongeren ontmaskerd worden. De verwachte plot, de wending, de moraal of de loutering...je verwacht hem wel maar hij komt niet. Aardig maaar niet meer dan dat.
