Don Giovanni: Nothing new

Er is in de operawereld vaak discussie over de vraag hoever een regisseur mag gaan in het interpreteren van een bestaande, doorgaans al oude opera. Het vaste argument van de mensen die verhaal en muziek zo goed mogelijk willen zien weergegeven is de vergelijking met een oud schilderij. 'Je gaat van de Nachtwacht ook geen stukjes afhalen of het ondersteboven hangen'. In die opvatting moet een opera zo goed mogelijk uitgevoerd worden op de manier waarop hij door de componist van muziek en door de librettist van tekst werd voorzien.
Je kunt ook anders kijken. Een van de wat mij betreft bepalende factoren in het kijken naar oude opera's is het thema context. Net als bij de Nachtwacht maakt het uit in wat voor omgeving of context het kunstwerk zich bevindt. We kunnen ons verdiepen in de toen geldende verhoudingen waaronder al die heren zijn afgebeeld op Rembrandts schilderij.
Een nog veel simpeler gegeven is het feit dat we naar oudere kunst kijken met de ogen van vandaag. Waar Mozart en Daponte hun Don Giovanni als een momentopname maakten van geldende, of juist omstreden normen, kijken we nu naar wat ervoor en erna gebeurde. Moraal ontwikkelt zich, en dat kan je meenemen in bijvoorbeeld een operaregie.
Er is al veel geschreven en gezegd over de betekenis van een opera als Don Giovanni. Over de Don, maar ook over de levens en posities van Donna Elvira en Donna Anna is veel te lezen. En onvermijdelijk is de relatie tussen Don Giovanni en zijn knecht Leporello onderwerp van speculatie en interpretatie over de seksuele lading daarvan.

In de serie 'Live in HD', waarbij we de zaterdagmiddagmatinee van the Metropolitan Opera in New York live kunnen meemaken in een Nederlandse bioscoop, was de klassieke Mozart-opera Don Giovanni aan de beurt.
De Engelse regisseur Michael Grandage heeft veel ervaring bij het grote toneel in Groot-Brittannië, maar regisseerde ook musicals, zoals Evita die een paar jaar geleden in het Londens Adelphi Theatre stond.
Zijn versie van Don Giovanni had wel iets musical-achtigs, met vlotte acties, een hoog tempo en veel beweging op het podium. Helaas kon ik vrijwel niks ontdekken aan interpretatie, analyse of een poging de opera nieuw licht te geven. Gelukkig hoefde ik het meest venijnige oordeel -naast alle positieve kanten- niet zelf te vellen. Mariusz Kwiecien, die de hoofdrol zong, was wellicht wat al te eerlijk toen hij in de pauze in een gesprekje met Renée Fleming moest samenvatten wat deze productie was. 'Nothing new'. Dat was het, mooi en goed gedaan, maar als je als regisseur de kwaliteiten, de sterren en het budget van de Met tot je beschikking krijgt, dan mag je er wel wat meer van maken.
Hieronder een interview met enkele castleden uit een eerdere 'Live in HD'- uitzending:


De recensie van Don Giovanni in de Metropolitan Opera in New York staat op Place de l'Opera.

.