Het is misschien niet de allersjiekste reden om naar een opera te gaan, maar de spannende verhalen in de Volkskrant over de decor- en rekwisietenafdeling van de Nederlandse Opera waren intrigerend. Voor 'Ercole amante' van de Nederlandse Opera moest er veel uit de kast worden getrokken. Het verhaal van rekwisiteur Fernando Vidal Ferreira in de Volkskrant zorgde ervoor dat ik snel een last-minute kaartje regelde.
Francesco Cavalli werd als Italiaans componist gevraagd om het huwelijk van de Franse Louis Quatorze met Maria Theresia van Spanje in 1660 in Parijs met een opera op te luisteren. Het werd helaas twee jaar later. De 'Salle des Machines' die in de Parijse Tuilerieen in aanbouw was, bleek niet af en het zou 2 jaar duren voor de zaal beschikbaar zou zijn. Cavalli weigerde zijn oorspronkelijke opera op te voeren omdat hij teveel mogelijkheden voor speciale effecten miste. Uiteindelijk zaten er op 7 februari 1662 zo'n 7.000 bezoekers in de zaal, in hedendaagse termen een dikke HMH vol.
Cavalli staat in een traditie van Monteverdi en zou later worden nagevolgd door de engelse componist Henry Purcell, die zich sterk liet beinvloeden door de Italiaanse opera. Daarmee startte hij in Engeland een nieuwe kunstvorm.
Volgens de overlevering maakten de hemelse machines (het was de tijd van de deus ex machina) enorm veel lawaai en werd er druk door de opera heengekletst. In dat licht bezien mag ik niet echt klagen over de camera-assistent van Dutchview, aanwezig voor tv-opnamen, die af en toe kletste met zijn collega-cameraman en een paar keer zat te bellen onder de voorstelling. Hij sliep door het grootste deel van de avond heen, wat dan weer grote rust gaf in de rij waarin ik zat.
De recensies geven soms een ander beeld, maar ik vond de spectaculaire effecten, toneelbeelden en kleding die door regisseur David Alden werden ingezet opmerkelijk stijlvol in al hun over-the-topperigheid. Het wankele evenwicht tussen saai en statisch enerzijds en doorgeslagen effectgedoe anderzijds bleef keurig in stand. Cavalli had zelf ook wilde plannen met de opvoering, zo blijkt uit aanwijzingen in het liberetto als: "de maangodin Cynthia daalt uit de lucht in een grote toneelmachinerie die haar hemelsfeer uitbeeldt".
Het lijkt me niet makkelijk voor de zangers, die waarschijnlijk ooit naar het conservatorium zijn gegaan omdat ze zo'n lekkere strot hadden en tegenwoordig vaak dansend, wippend of motorrijdend op het podium staan danwel bewegen. Ik denk nog even aan de arme zanger die de Commandatore speelde in Don Giovanni. Hij moest in de productie van een paar jaar geleden na zijn dood in het eerste kwartier van de opera nog dik een uur onbeweeglijk -inherent aan het dood zijn- op het podium blijven liggen.
Bas-bariton Luca Pisaroni transformeert kort na zijn opkomst als Louis Quatorze naar Hercules, die er in deze regieopvatting bijloopt als zo'n jongens-Barbie die gewapend met een mes het onrecht te lijf gaat. Op het podium gaan de hoge leren laarzen met giga plateauzolen aan, met het kunststof bodyharnas dat de acteur oppompt tot een uit de kluiten gewassen bodybuilder.
De uitstekende zanger Pisaroni, prominent aanwezig in de Mozart/Daponte serie van enkele jaren geleden, speelt met humor, drama en stoer machismo de dubbelrol, met een niet geringe parodie op het koningschap. 
En verder draven er acteurs/zangers op als een groot aantal allegorische figuren, in glimmende kostuums, in wit doodsgewaad -als op het podium 40 morbide doodskisten staan- of helemaal aan het eind in knalgeel. Die slotscene, als er nog wat aardigs gezegd moet worden over de opdrachtgever Louis Quatorze, brengt ruim 40 spelers op het podium, allemaal in het knalgeel van de Zonnekoning. Het mocht wat kosten, deze keer. De muziek van Concerto Koeln is fantastisch, de zang geweldig en het acteren overtuigend.
En al dat fraais in een omgeving met gigantische decorstukken, uit de lucht zakkende Amors, dansende babies, radiografisch bestuurde vissen en een perspex kroonluchter die geregeld uit het plafond zakt en dan en passant een acteur/zanger meeneemt.
Ook als het toneel bijna leeg is, staat er altijd een pittig hard lichtje op, zijn de achterwanden tientallen meters hoog en breed en zie je dit soort lekkere behangetjes.
Acht keer gaat Ercole amante in het Amsterdamse Muziektheater. En gelukkig is er dan nog de video. De allereerste ooit van deze opera. Vast heel mooi, ondanks die Dutchview-jongen met zijn ge-bel. Eigenlijk óók een special effect, goedbeschouwd.
En als mensen zich er al aan ergerden, dan kunnen ze troost vinden in de slotzin van deze 3,5 uur durende opera: 'een mens die lijdt verdient tot slot genade. De hemel biedt hem plaats voor zijn triomfen'.
